Aktualności - Jak przeprowadzić proces sterylizacji narzędzi w autoklawie?

Sterylizacja to jeden z podstawowych, najważniejszych procesów przebiegających w każdym gabinecie dentystycznym, medycznym czy kosmetycznym Aby była skuteczna, potrzebny jest autoklaw. Wysterylizowane w nim narzędzia są całkowicie bezpieczne dla pacjenta lub klienta korzystającego z usług w danym miejscu. Jaki autoklaw wybrać do swojego gabinetu? Oraz jak przeprowadzić i zoptymalizować proces sterylizacji narzędzi ? Przyjrzyjmy się dokładniej temu zagadnieniu.

Autoklaw – co to takiego?

Autoklawy to urządzenia wykorzystywane do sterylizacji różnego rodzaju narzędzi: od kosmetycznych czy używanych gabinetach medycyny estetycznej oraz w salonach tatuażu i piercingu po sprzęt chirurgiczny i stomatologiczny. Jego wnętrze jest hermetycznie zamknięte, a w komorze urządzenia utrzymywana jest wysoka temperatura i ciśnienie. Pozwala to na zlikwidowanie mikroorganizmów, jak wirusy, g bakterie czy grzyby oraz ich form przetrwalnikowych.

Jakie są rodzaje autoklawów?

Jaki autoklaw wybrać? To zależy od przeznaczenia urządzenia oraz miejsca, w którym będzie on wykorzystywany. Najistotniejszą podpowiedzią jest dla nas klasa sterylizatora. Producenci autoklawów dedykowanych na rynek europejski są zobligowani do klasyfikowania urządzeń pod kątem rodzaju sterylizowanego materiału , a także cykli. 

W konsekwencji autoklawy występują w trzech klasach:

• B – najbardziej zaawansowane, a przy tym uniwersalne urządzenia, spełniające wszystkie wymagania Sanepidu; certyfikowane autoklawy medyczne. Można w nich skutecznie sterylizować w zasadzie dowolne narzędzia. To sterylizatory parowe, wykorzystujące tzw. frakcjonowaną próżnię wstępną. Znajdują zastosowanie zarówno w klinikach, szpitalach, gabinetach stomatologicznych, laboratoriach analitycznych (autoklawy laboratoryjne), jak i salonach kosmetycznych, piercingu czy tatuażu.
• S – przeznaczone do sterylizacji wszystkich narzędzi, oprócz tych o budowie kapilarnej. Dzięki temu, że wykorzystują jednostopniową próżnię wstępną, można w nich przeprowadzać suszenie próżniowe, także narzędzi w opakowaniach.
• N – autoklawy klasy N są traktowane przez europejskie przepisy jako urządzenia pomocnicze. Używa się ich głównie do wyjaławiania litych narzędzi. Nie nadają się za to do sterylizowania narzędzi w pakietach, nie mają też funkcji suszenia.

Jak przygotować narzędzia do ponownego użycia?

Warto podkreślić, że sterylizacja to tylko jeden, choć główny, element procesu służącego oczyszczaniu, wyjaławianiu i przygotowywaniu sprzętu do użycia. Reprocesowanie narzędzi ma kilka etapów. Jego przebieg jest uzależniony m.in. od tego, do czego były wykorzystywane dane akcesoria. Początkowo oczyszcza się je mechaniczne, usuwając widoczne zabrudzenia. Następnie poddaje się je dezynfekcji, płucze (jeżeli to konieczne) i suszy. Przedmioty wkładane do urządzenia do sterylizacji muszą być idealnie suche.

Teraz pora na kontrolę jakości. Należy sprawdzić, czy sprzęt nie uległ uszkodzeniu podczas zabiegu, nie został wyszczerbiony czy zagięty. Kolejny krok to konserwacja. Wykonuje się ją co kilka zabiegów sterylizacji – w zależności od rodzaju narzędzi. Potem przyrządy najczęściej pakuje się do specjalnego opakowania. Kolejny krok to właśnie sterylizacja w autoklawie. Następnie wyjmujemy narzędzia z urządzenia i czekamy, aż wystygną. Na tym etapie kluczowe jest dokładne opisanie torebek. Tak przygotowane narzędzia są gotowe do ponownego użycia.

Autoklawy medyczne – podstawowe reguły użytkowania

Aby używanie autoklawu medycznego przebiegało możliwie sprawnie, należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• Układanie narzędzi w opakowaniach jedno na drugim pozwoli na sterylizację jednorazowo większej ilości sprzętu. Należy jedynie pamiętać, aby papier przylegał do papieru, a folia do folii, inaczej opakowania ulegną uszkodzeniu.
• Nie należy układać pakietów z narzędziami zbyt ciasno – nie powinny przylegać do opakowań leżących obok. Ponadto opakowania nie mogą dotykać ścianek autoklawu.
• Uważajmy, aby nie wkładać do autoklawu medycznego zbyt wielu przyrządów jednocześnie. Producenci określają, ile opakowań można umieścić w sterylizatorze. Decydującą informacją jest jednak nie liczba pakietów, a obciążenie wsadu.
• To, jak długo powinna trwać sterylizacja narzędzi, zależy przede wszystkim od rodzaju zastosowanego preparatu do dezynfekcji. Należy kierować się informacjami podanymi przez producenta środka.

Jak zoptymalizować pracę zespołu związaną z reprocesowaniem narzędzi?

Przebieg całego procesu przygotowania narzędzi medycznych do ponownego wykorzystania może się różnić w zależności od gabinetu. Wynika to m.in. z różnych procedur, czasu sterylizacji w autoklawie, warunków oraz specyfiki pracy gabinetu, jak i rodzaju preparatu do dezynfekcji. Aby usprawnić pracę swojego zespołu, warto sporządzić szczegółową instrukcję dotyczącą reprocesowania przyrządów. Można zawrzeć w niej informacje dotyczące proporcji roztworu preparatu do dezynfekcji, czasu dezynfekcji, suszenia, optymalnego programu sterylizacji w autoklawie oraz wytyczne dotyczące opisywania opakowań itd.

Ponadto należy pamiętać o systematycznych kontrolach pracy urządzenia. Konieczne jest przeprowadzenie testu przed pierwszym użyciem autoklawu każdego dnia pracy oraz raz w tygodniu i raz w miesiącu (w zależności od rodzaju testu). Autoklawy medyczne mają zazwyczaj dedykowaną temu funkcję TEST.

Skuteczna sterylizacja to podstawa funkcjonowania gabinetu, w którym dochodzi do jakiegokolwiek kontaktu danych narzędzi z ludzkim ciałem. Dobrej jakości sterylizator do narzędzi chirurgicznych, stomatologicznych czy kosmetycznych sprawia, że zabiegi wykonywane w danym miejscu są maksymalnie bezpieczne na pacjenta lub klienta.